Sarcoïden

Wat is een sarcoid?

Sarcoïden zijn tumoren van de huid die bij paarden en ezels voor kunnen komen. Er bestaan verschillende vormen van en kunnen op elk lichaamsdeel voorkomen en op elke leeftijd ontstaan. De oorzaak van sarcoïden is niet eenduidig. Onderzoek heeft uitgewezen dat sommige paarden een genetische aanleg zouden kunnen hebben, maar er is ook een verband met het Bovine Papilloma Virus gelegd.

Er zijn 6 typen sarcoiden te onderscheiden:

Occult:

Deze sarcoïden zijn plat en grijs en worden makkelijk verward met een schimmel infectie.

Verruceus:

Deze sarcoïden komen het meeste voor en kunnen erg op wratten of littekens lijken. Ze hebben een droog en schilferachtig oppervlak. Ook al hoeven deze sarcoïden niet altijd groter te worden, ze kunnen gestaag doorgroeien en uiteindelijk een groot oppervlak innemen. Schade aan het sarcoïd weefsel kan in enkele gevallen het sarcoïd aanzetten tot verandering naar een meer agressief fibroblast type sarcoïd.

Nodulair:

Deze duidelijk omschreven bultjes/bulten kunnen bedekt zijn met normale huid of een ulceratief (ontstoken) karakter hebben. Bij type A zit het sarcoïd onder de huid en is de huid zelf er niet bij betrokken. Bij type B is de huid in het proces betrokken, welk er kaal en grijs of wrat-achtig uit kan zien. Schade aan het sarcoïd weefsel kan in enkele gevallen het sarcoïd aanzetten tot verandering naar een meer agressief fibroblast type sarcoïd.

Fibroblastisch:

Dit meer agressieve en invasieve sarcoïd kan vele verschijningen hebben, vaak met een bepaalde mate van roodheid en ulceratie. Het fibroblast sarcoïd bevat veel kleine bloedvaatjes, wat risico geeft op bloedingen. Het fibroblast sarcoïd kan ook aan een stukje weefsel hangen, als een soort bal aan een touw.

Gemixt:

Dit type sarcoïd heeft eigenschappen van verruceuze, nodulaire én fibroblast type sarcoïden.

Maligne:

De naam zegt het al, dit type sarcoid is meer agressief in de zin dat het de omringende weefsels binnendringt. Het kan zich redelijk vlot via het lymfe systeem door het lichaam verspreiden. Gelukkig is dit type sarcoïd erg zeldzaam.

Wat veroorzaakt sarcoïden en zijn ze infectieus?

De exacte oorzaak van sarcoïden is onbekend. Echter lijken sommige paarden gevoeliger voor het ontwikkelen van sarcoïden dan anderen. Omdat het Bovine Papilloma Virus in de cellen van sarcoïden gevonden kan worden, wordt gedacht dat dit virus een rol speelt.

Sarcoïden kunnen op alle delen van het lichaam voorkomen, maar komen het meeste voor op dun behaarde delen (rondom de ogen, de neus, de benen), vooral delen die makkelijk bezweet of vochtig raken (de oksel, de lies).

Sarcoïden zijn niet infectieus voor andere paarden. Een paard kan aanleg hebben, waardoor een paard dat een sarcoïd heeft in de loop der tijd meer sarcoïden zou kunnen krijgen, welke van hetzelfde of een ander type kunnen zijn.

Kunnen sarcoïden problemen veroorzaken?

Sarcoiden hoeven op zichzelf niet per sé problemen te geven, zolang ze klein zijn en niet ulceratief. Deze sarcoiden hoeven de functie van het lichaamsdeel niet te verhinderen. Echter wanneer ze groter worden of op een onhandige plek zitten kunnen ze makkelijker beschadigd of ontstoken raken, wat ongemak of pijn kan veroorzaken.

Diagnose

In sommige gevallen kan een diagnose gemaakt worden door de plek door een dierenarts te laten inspecteren. Echter, omdat sarcoiden ook op andere plekken (schimmel, wrat) of bulten (melanomen, nodulaire necrobiose, etc) kunnen lijken ligt de voorkeur voor zer mogelijk bij nadere diagnostiek.

Sommige sarcoiden (met name de verruceuze en de fibroblast typen) kunnen met behulp van een swab op het Bovine Papilloma Virus getest worden. Deze test kan in sommige gevallen helaas een vals negatief resultaat geven, maar in het geval van een positieve test kan andere meer invasieve diagnostiek voorkomen worden. Deze meer invasieve diagnostiek berust op het nemen van een biopt. Omdat het biopteren de plek beschadigd bestaat er een risico dat het sarcoid of tumor hier op reageert door plots te groeien. Ook is het nemen van een biopt niet altijd makkelijk (bijvoorbeeld rondom het oog). Dit alles maakt het belangrijk om voor iedere plek die als sarcoid verdacht wordt een individueel plan op te stellen. Zo kan ook bij biopt name ook van tevoren een plan gemaakt worden voor het geval de plek toch gaat groeien.

Therapie

Sarcoiden kunnen moeilijk te behandelen zijn, omdat sarcoiden niet altijd goed op een behandeling reageren. Ook is gebleken dat sarcoiden in een deel van de gevallen weer terug kunnen komen. In die zin is een sarcoid net als andere tumoren: elke laatste cel moet nagejaagd worden om te voorkomen dat het weer op dezelfde plek terug komt.

Er zijn verschillende therapieën beschikbaar en de keuze zal dus berusten op het type sarcoid, de locatie en andere factoren.

Voorbeelden van therapieën zijn bepaalde medische zalfjes, chirurgie, cryochirurgie en in Nederland bestaat ook de optie tot BCG therapie. Dit laatste geeft de beste kans op genezing met zo min mogelijk kans op recidief, maar kan vanwege tijdelijke lokale zwelling op de behandelde plek liever niet op het hoofd of de onderbenen toegepast worden. De BCG therapie bestaat uit injecties die er uiteindelijk voor zorgen dat het weefsel vanzelf afgestoten wordt. Deze injecties vinden doorgaans plaats op de universiteits klinkiek voor paarden in Utrecht, maar in speciale gevallen kan een uitzondering gemaakt worden. Het sarcoid moet gemiddeld 4 keer met deze BCG injecties behandeld worden, steeds met 3 weken tussentijd. De kosten voor de therapie kan variëren afhankelijk van het formaat van het sarcoid en of er voorafgaand nadere diagnostiek nodig is, maar wordt geschat op ongeveer 800 tot 1000 euro in totaal.

Prognose

Zonder behandeling kunnen sarcoiden lange tijd hetzelfde blijven. Echter kunnen ze ook spontaan beginnen te groeien of van type veranderen (vaker na beschadiging) en dus een grotere last gaan vormen. Behandeling wordt bijna altijd ingewikkelder wanneer het sarcoid groter is.

Na behandeling kunnen sarcoiden weer op dezelfde plek terug komen en jammer genoeg is dit niet te voorspellen. Dit risico verschilt wel per therapie. Na de therapie zal het behandelde gebied dus in de gaten gehouden moeten worden.

Wanneer een paard een sarcoid heeft kunnen er ook sarcoiden op andere plekken ontstaan.

Wat nu?

Bij plekken waar wij makkelijk een swab van kunnen nemen adviseren wij om dit te laten doen. Indien dit niet kan, en de verdachte plek niet te groot is, niet in de weg zit en niet beschadigd raakt adviseren wij om gedurende 3-6 maanden een dagboek bij te houden waarin u eenmaal per week de verdachte plek met een lineaal opmeet, om te bepalen of de plek groeit. Indien de plek met 0,5 cm groeit adviseren wij u om contact op te nemen om opties voor diagnostiek en therapie in kaart te brengen.

Adres

Evertsenlaan 18

3781 TB Voorthuizen
0342-471316

© Dierenartsenpraktijk V.U.G.  | Ontwikkeld door Ikabus